Ključni detalji:
- Psihotični poremećaji su ozbiljna stanja mentalnog zdravlja. Oni proizvode halucinacije, deluzivno razmišljanje i dezorganizaciju.
- Psihotični poremećaj izazvan supstancama je oblik psihoze. To je uzrokovano upotrebom ili početkom prestanka konzumiranja alkohola ili drugih droga.
- Psihoza izazvana lijekovima može vremenom nestati ili može izazvati doživotno stanje.
Psihoza ili psihotična epizoda u velikoj mjeri utiče na način na koji osoba razmišlja, kako se osjeća i ponaša. Osoba koja pati od psihoze može izgubiti dodir sa stvarnošću i boriti se da odvoji ono što je stvarno od onoga što je nestvarno.
Postoje različite vrste psihoza i uzroci. Osoba sa psihozom izazvanom drogom doživljava simptome izazvane upotrebom supstanci.
Nastavite čitati kako biste saznali više o psihozama uzrokovanjm supstancama i šta možete učiniti da pomognete osobama u tom stanju.
Šta su psihotični poremećaji?
Psihotični poremećaji su velika skupina kliničkih psihijatrijskih dijagnoza koje imaju slične znakove i simptome. Ova stanja mogu trajati satima, danima, mjesecima ili čak godinama. Simptomi mogu varirati od blagih do veoma uznemirujućih. Psihotični poremećaji obično uključuju neku kombinaciju halucinacija i deluzija:
- Halucinacije su kada vidite, čujete ili osjećate stvari koje zapravo ne postoje. Neki ljudi mogu čak osjetiti i miris ili okus stvari koje nisu prisutne.
- Deluzije su vjerovanja u nešto što nije istina. One mogu uzrokovati da ljudi budu vrlo sumnjičavi ili paranoični prema drugima.
Neke vrste psihotičnih poremećaja uključuju:
- Šizofrenija: Dugotrajni poremećaj koji traje više od 6 mjeseci u kojem osoba može doživjeti halucinacije, deluzije, neorganizirano razmišljanje i ponašanje, te nedostatak emocionalnog izražavanja ili motivacije.
- Šizofreniformni poremećaj: Stanje poput šizofrenije koje traje više od 1 mjeseca, ali manje od 6 mjeseci.
- Šizoafektivni poremećaj: Stanje u kojem osoba doživljava šizofreniju i poremećaj raspoloženja, poput depresije ili bipolarnog poremećaja.
- Deluzioni poremećaj: Ovo stanje se javlja kada osoba ima snažne zablude, ali nema drugih psihotičnih simptoma.
- Kratka psihotična epizoda: Psihotični simptomi koji traju manje od mjesec dana i obično su uzrokovani traumom.
Druga stanja mentalnog zdravlja također mogu dovesti do psihotičnih simptoma. Osoba s teškom depresijom ili bipolarnim poremećajem može doživjeti psihozu.
Šta su psihoze izazvane supstancama?
Psihoza izazvana supstancama je vrsta psihoze nastala upotrebom alkohola ili drugih droga. Psihotični simptomi mogu se pojaviti dok ste pod dejstvom ili dok apstinirate od supstance.
Psihoza izazvana supstancama može se brzo pojaviti, izblijediti i više se nikada ne vratiti. Mogla bi otići i vratiti se. Ili, može izazvati dugotrajni psihotični poremećaj poput šizofrenije.
Psihoze izazvane supstancama se također mogu nazvati:
- Psihoze izazvane drogom
- Psihoze uzrokovane lijekovima
- Psihotični poremećaj izazvan supstancama
Mogu li supstance izazvati dugotrajne psihoze?
Stručnjaci su dugo radili na identifikaciji veze između upotrebe supstanci i psihotičnog poremećaja. Čak 51% osoba sa novim psihotičnim poremećajem ima i poremećaj upotrebe supstanci. Među ovom grupom često se koriste alkohol, kanabis (marihuana) i duhan.
Moguće je da su ove supstance izazvale psihozu. Također je moguće da će se poremećaj razviti bez obzira na to da li je osoba koristila supstance ili ne. U ovom trenutku, tačna priroda veze je nepoznata i može varirati od osobe do osobe.
Koji su simptomi psihoze?
Sve u svemu, simptomi psihoze će odvojiti nečije misli od stvarnosti. Biće izazovnije znati šta je stvarno, a šta nije.
Ljudi mogu pokazivati različite znakove psihoze. Neki uobičajeni simptomi psihoze su:
- Deluzije
- Halucinacije
- Neorganizovane ili zbrkane misli
- Intenzivan osjećaj zbunjenosti, straha ili uznemirenosti
- Gubitak interesa za aktivnosti
Tokom psihotične epizode, nečije ponašanje može se dramatično promijeniti. Bihevioralni simptomi psihoze mogu uključivati:
- Borba za održavanje razgovora
- Problemi sa pamćenjem
- Nedostatak njege i higijene
- Ponašati se blesavo ili se smijati bez razloga
- Postati ljut bez razloga
- Gubitak energije ili aktivnosti
- Isključivanje iz okruženja
Za psihoze izazvane supstancama, najčešći problemi su halucinacije, ekstremna konfuzija i problemi s pamćenjem, ali ostajete u opasnosti za bilo koji psihotični simptom.
Kako prepoznati znake psihoze izazvane drogom kod drugih osoba?
Ovisno o njihovoj upotrebi supstanci, znaci psihoze izazvane drogom mogu se pojaviti odjednom ili simptomi mogu doći i nestati. Oni mogu uticati na sve aspekte života ili samo na određene dijelove.
Ako ste zabrinuti da voljena osoba ima psihoze izazvane supstancama, potražite znakove kao što su:
- Pad ocjena ili loš radni učinak
- Sumnja ili paranoja prema drugima, čak i prema bliskim prijateljima i porodici
- Izolacija i provođenje više vremena u samoći
- Imaju intenzivne, neobične ili čudne ideje
- Izgledaju kao da nemaju emocija
- Govor koji je zbunjujući ili vrlo nejasan
Neki ljudi sa psihotičnim poremećajima mogu imati veći rizik od nasilja i agresije. Ali sigurno je da neće svi sa psihotičnim poremećajem postati nasilni.
Šta uzrokuje psihoze izazvane zloupotrebom supstanci?
Kao što samo ime govori, psihoze uzrokovane drogom su izazvane upotrebom alkohola ili određenih droga. Supstance mogu poremetiti normalno funkcionisanje u tijelu i mozgu i stvoriti neželjene simptome.
Supstance koje se najčešće povezuju sa psihozama su:
- Kanabis (marihuana)
- Amfetamin i metamfetamin
- Kokain
- Alkohol
Ponekad “željeni efekti” supstanci mogu izazvati psihoze. Na primjer, psihoaktivne supstance poput LSD-a, psilocibina i ketamina namijenjeni su stvaranju halucinacija. Dakle, možete osjetiti psihotične simptome dok ste pod uticajem. Ali tehnički ne biste imali psihotični poremećaj izazvan supstancama, osim ako ovi simptomi ne potraju nakon što je „efekat“ završen. Neće svi ljudi koji koriste ove supstance doživjeti psihozu. Studije su otkrile da:
- Do 10% osoba koje konzumiraju kanabis iskuse psihotične simptome
- Kod osoba ovisnih o kokainu, 90% ima paranoidne deluzije, a 96% ima halucinacije.
- Gotovo 15% osoba koje konzumiraju amfetamin i više od 11% osoba koje konzumiraju metamfetamin imaju psihotične simptome.
Koji lijekovi mogu uzrokovati psihozu?
Kod psihoza izazvanih supstancama, lijekovi koji se izdaju bez recepta i na recept također mogu izazvati simptome. Neki lijekovi koji mogu izazvati psihoze kod ljudi uključuju:
- Sredstva protiv bolova, kao što su opioidi i neki nesteroidni antiflamatorni lijekovi – NSAIL (ibuprofen)
- Lijekovi za Parkinsonovu bolest
- Lijekovi za srce, kao što su beta-blokatori i ACE inhibitori
- Kortikosteroidi
- Antibiotici
- Antihistaminici
Većina ljudi neće osjetiti neželjene simptome psihoza povezane s upotrebom ovih lijekova, ali neki hoće. Ako počnete osjećati simptome psihoze kod sebe ili primijetite simptome kod voljene osobe, razgovarajte sa ljekarom. Pregledajte sve lijekove, posebno one koji ste nedavno počeli uzimati.
U mnogim slučajevima, prestanak uzimanja lijeka će okončati psihotične simptome. Obavezno razgovarajte sa svojim ljekarom za savjet o načinima bezbijednog prestanka upotrebe.
Koliko dugo mogu trajati psihoze izazvane supstancama?
U mnogim slučajevima, psihotični simptomi koje iskusite trajat će samo dok je supstanca u vašem sistemu. Nakon intoksikacije i povlačenja, vratit ćete se svom normalnom funkcioniranju. Sve halucinacije, deluzije i drugi simptomi će nestati.
Međutim, u nekim situacijama, vaši simptomi mogu potrajati. Studija koja je uglavnom proučavala osobe koji konzumiraju metamfetamin u Kini pokazala je sljedeće:
- 60% ljudi je iskusilo da su se njihovi psihotični simptomi povukli za manje od mjesec dana.
- 30% je iskusilo da su njihovi simptomi prestali između 1 i 6 mjeseci.
- 10% je imalo simptome duže od 6 mjeseci.
Ako ponovo počnete da koristite supstance, postoji veliki rizik od povratka simptoma. Najbolji način da osigurate da simptomi nestanu zauvijek je da ne koristite supstance.
Zaključak
Psihotični poremećaji i psihotični simptomi uzrokovani supstancama su ozbiljna i prijeteća stanja. Čak i ako nikada prije niste iskusili psihozu, upotreba supstanci može izazvati simptome. Najsigurnije je izbjegavati upotrebu svih supstanci kako bi se spriječile psihoze uzrokovane supstancama.
Izvor: What Is Drug-Induced Psychosis, and What Drugs Cause It? – GoodRx